Komt het geld wel bij de armsten terecht? Deel 3
Review Date
September 20, 2022
Account geblokkeerd
October 4, 2022Ondanks het feit dat het zo complex en lastig is om de impact en efficiëntie van ontwikkelingssamenwerking te beoordelen, zijn er enkele organisaties die dit toch zo goed als mogelijk proberen te doen. GiveWell is hierin de voorloper.
Deel 3: GiveWell
Onze wetenschappelijk specialist René Heeskens zit bovenop het nieuws over ontwikkelingswerk en basisinkomen. In deze blogserie een verslag van de zoektocht naar het antwoord op de vraag: “Hoeveel geld van ontwikkelingshulp komt nu echt bij de armen terecht?”
Misleidende claims
Wanneer ze kijken naar de effectiviteit van projecten, dan is een algemene conclusie van GiveWell, dat veel organisaties het succes van hun projecten op een misleidende wijze presenteren.
De organisatie Nothing But Nets, bijvoorbeeld, die malarianetten distribueert, zegt dat het 10 dollar kost om een malarianet aan iemand te geven. En dat als je 100 dollar aan hen geeft, je dus 10 levens redt.
Echter, er moet een onderscheid gemaakt worden tussen output en outcome. De output is dan het aantal gedistribueerd malarianetten, de outcome de afname van ziekte en overlijden hierdoor.
Niet elk malarianet zal goed worden gebruikt en zelfs als het wel goed wordt gebruikt, dan worden hierdoor niet alle malariagevallen voorkomen. Verder zal niet iedereen die malaria krijgt hier ernstig ziek door worden en eraan overlijden.
Als je al deze factoren meeneemt kom je uiteindelijk uit op een veel hoger bedrag dat nodig is om één sterfgeval te vermijden.
GiveWell berekent dat je 1000 malarianetten moet distribueren om één overlijden te voorkomen. De kosten daarvan zijn 4500 dollar, niet 10 dollar.
Ook bekende organisaties zoals Unicef of de Wereldgezondheidsorganisatie doen zulke misleidende claims. Bijvoorbeeld door te stellen dat het overlijden van een kind aan diarree voorkomen kan worden door een zakje Oral Rehydration Solution dat maar een paar cent kost, of aan malaria door een vaccin dat minder dan een dollar kost.
Dit neemt overigens niet weg – ook al zijn de kosten vele malen hoger dan gesuggereerd – dat middelen als vaccins en malarianetten nog steeds zeer efficiënt zijn in het voorkomen van kindersterfte in vergelijking met andere interventies.
Malarianetten en vaccins redden de meeste levens
Op basis van de eigen analyse komt GiveWell daarom tot de conclusie dat organisaties die het volgende doen het meest effectief zijn in het redden van levens:
- het geven van malariamedicijnen aan kinderen
- het uitreiken van netten om malaria te voorkomen
- het geven van supplementen om vitamine A-tekort te voorkomen
- het stimuleren van kindervaccinaties door middel van geldprikkels (cash incentives)
- het behandelen van worminfecties
Cash Transfers in Top 10
GiveWell adviseert dus niet onvoorwaardelijke cash transfers als allereerste aan. Tot voor kort stond GiveDirectly, de grootste organisatie op het vlak van (onvoorwaardelijke) cash transfers echter wel in hun top 9 van meest aanbevolen goede doelen. Dit omdat 83% van het gedoneerde geld bij de mensen om wie het gaat terecht komt en ook omdat GiveDirectly open en eerlijk rapporteert over de resultaten van hun projecten.
Bij het percentage van 17% aan kosten moet wel worden opgemerkt, dat hierin niet de kosten van het wetenschappelijke onderzoek zijn opgenomen. Ook gaat het hierbij om de grote projecten van GiveDirectly. Bij kleinere projecten is de kostenverhouding ongunstiger. Meer hierover lees je in het artikel: What percentage of GiveDirectly's expenses end up in the hands of recipients?
GiveWell doet veel moeite om de efficiëntie van ontwikkelingsprojecten te beoordelen, maar herhaalt toch voortdurend dat hun analyses als grove en subjectieve beoordelingen moeten worden gezien, gebaseerd op de beperkte data die beschikbaar zijn:
Our cost-effectiveness estimates rely on a number of inputs for which we have very limited data on which to base our estimates as well as informed guesses and subjective value judgments (…)
Beoordeling blijft moeilijk en subjectief
Omdat in de beoordeling van GiveWell het vermijden van sterfgevallen zo zwaar meetelt, scoren interventies die zich rechtstreeks hierop richten – zoals malarianetten en vaccins – beter dan andere projecten. Hoe weeg je het voorkomen van één sterfgeval af tegen een verbetering in de levensomstandigheden van een grote groep mensen? Zoals GiveWell zelf stelt, is dat een subjectieve keuze. En het zou ook zo kunnen zijn dat ook andere projecten veel ziekte en overlijden voorkomen, maar pas op langere termijn.
De analyses van GiveWell maken wel duidelijk, dat behalve cash transfers ook andere interventies zinvol en nodig zijn, zoals toegang tot vaccinaties en malarianetten. Natuurlijk kunnen mensen als ze een cash transfer krijgen ook zelf een malarianet kopen of hun kinderen laten vaccineren. Maar het kan zijn dat dit in hun nabije omgeving niet mogelijk of duur is. Daarom zijn ook aparte projecten nodig om toegang te faciliteren tot zulke essentiële hulpmiddelen om ernstige ziekten te vermijden. Nog beter zou het natuurlijk zijn als overheden dit goed zouden organiseren.
Cash transfers geven mensen kracht, zelfvertrouwen en verantwoordelijkheid
Een groot voordeel van cash transfers is dat ze breder werken, overal toepasbaar zijn, en dat je ze zonder problemen kunt opschalen. In principe zou alle ontwikkelingshulp in de vorm van cash transfers gegeven kunnen worden.
Een ander en misschien wel het belangrijkste voordeel is, dat onvoorwaardelijke cash transfers de ontvangers in hun kracht zetten en emancipatie bevorderen. De armen krijgen zelf de vrijheid, macht en verantwoordelijkheid over de besteding van het geld. Daarmee geef je ze respect en vertrouwen, in plaats van dat ze alleen maar passieve ontvangers van hulp zijn. Armen krijgen zo een stem in hun eigen ontwikkeling.
Tot slot laat ontwikkelingshulp in de vorm van cash transfers ook zien waar het uiteindelijk naar toe moet. Immers, armoede kan nooit permanent worden opgelost door tijdelijke projecten met een beperkte focus. Uiteindelijk is het belangrijk dat er in alle landen goede stelsels van sociale zekerheid komen.
Dit artikel werd geschreven door René Heeskens. Lees ook het vierde en laatste deel van zijn onderzoek naar de vraag: Hoeveel geld van ontwikkelingshulp komt nou echt terecht bij de armen?
Of lees de eerdere delen in deze serie: deel 1 over ODA of deel 2 over Ngo's